Shperberja e Perandorise Osmane dhe krijimi i shteteve nacionale ne Ballkan...

VEPRIMTARI PRAKTIKE
TEMA:Shperberja e Perandorise Osmane dhe krijimi i shteteve nacionale ne Ballkan.
LENDA:Histori
PUNOI:Despina Kolefski
PRANOI:Laura Germenji



~Listoni shtetet qe u shkeputen nga Perandoria Osmane;
Disfata e Perandorisë Osmane dhe pushtimi i një pjese të territorit të saj nga Fuqitë Aleate si rrjedhojë e Luftës së Parë Botërore rezultuar në copëtimin e saj dhe humbjen e territoreve të saj në Lindjen e Mesme, të cilat janë ndarë mes Mbretërisë së Bashkuar dhe Francës, sipas Marrëveshjes Sykes–Picot. Lufta e suksesshme turke për pavarësi kundër aleatëve pushtues çoi në shfaqjen e Republikës së Turqisë në Azinë e Vogël dhe në heqjen e Dinastisë osmane dhe fundin zyrtar te Perandorise Osmane si perandori multi etnike Islamike dhe shfuqizimin e Sulltanit Osman si Kalif i Islamit.
Vendet e Ballkanit filluan të rifituar pavarësinë e tyre në shekullin e 19 (Greqia, Serbia, Bullgaria, Mali i Zi), dhe në një Ballkan League 1912-1913 reduktuar e Turqisë në territorin e vet i pranishëm në masë të Luftës së Parë ballkanike. Lufta e Parë Botërore u nxit në vitin 1914 me vrasjen në Sarajevë (kryeqyteti i Bosnje dhe Hercegovinë) e Franc Ferdinandit Archduke të Austrisë. Perandori osmane ishte një nga tri partitë më të rëndësishme të pushtetit qendror. Një kontribut të rëndësishëm drejt fitores mirëkuptim u zhvillua në rajon, pasi Greqia u bashkua luftës në vitin 1917, me kapitullimin e Bullgarisë dhe perandorinë osmane, gjë që çoi në kapitullimin e shpejtë të Austro-Hungarisë.



~Shkaqet e dobesimit te Perandorise Osmane;
Fuqitë e Mëdha vazhdonin të ndërhynin në punët e brendshme të shtetit osman për shumë probleme. Një nga këto ishte çështja greke. Anglia nuk dëshironte luftën e Rusisë kundër shtetit osman. Qeveria angleze dhe ruse nënshkruan një protokoll të ashtuquajtur protokolli i Petërburgut (4 janar 1826). Perandoria Osmane që prej mesit të shekullit XIX shkonte drejt rënies. Ndikim të madh në rënien e saj pati edhe ndrarja apo Pavaresua e Shqipërisë me 1912 dhe kështu me 1913 Perandoria Osmane thuajse u largua përgjithmonë nga Ballkani.Me 1922 Perandoria Osmane u shperbe dhe mori fund zyrtarisht me vendim te Asmablese se Madhe te Turqise qe themeloi edhe Republiken e Turqise ne 1923.

~Pershkruani momentet kryesore te popujve te Ballkanit per shkeputje dhe pavarsi nga Perandoria Osmane.
Ndoshta ngjarja historike që la shenja më të madha në kujtimet kolektive të popujve të Ballkanit ishte zgjerimi dhe më pas rënia e Perandorisë Osmane. Nga fundi i shekullit 16, ajo ishte bërë forcë kontrolluese në rajon, edhe pse ajo ishte përqendruar rreth Anadollit. Shumë njerëz në Ballkan dhe Karpatet, vendin e heronjve më të madhenj të tyre popullor në epokën e  sulmit ose tërheqjes të Perandorisë Osmane. Si shembuj, për kroatët, Nikola Šubić Zrinski dhe Petar Kružić, për serbët, Millosh Kopiliq dhe Car Llazarit,  shqiptarëve, Gjergj Kastrioti Skënderbeu, maqedonasit etnik, Nikolla Karev, për boshnjakët, Husein Gradaščević dhe për bullgarët, Vasil Levski, Georgi Sava Rakovski dhe Hristo Botev. Në shekujt e kaluar , për shkak të luftrave të shpeshta Osmane në Evropë dhe luftrave ne Ballkan, dhe krahasuar izolimin Osman nga pergjithesia e parë ekonomike (duke reflektuar zhvendosje të qendrës tregtare dhe politike të Evropës e gravitetit ndaj Atlantikut), Ballkani ka qenë më pak i zhvilluara pjesët e  tjera te Evropës.

Comments

Popular posts from this blog

Muzika ne periudhen e romantizmit.

Pashalleku i Shkodres..