Muzika ne periudhen e romantizmit.

                                                         PROJEKT
TEMA:Muzika ne periudhen e romantizmit
LENDA:Muzike
Punoi:Despina Kolefski
Klasa:VIIc
Shkolla:Sotir Gurra
VITI SHKOLLOR:2019-2020
  
___________________________________________________
EPOKA E ROMANTIZMIT
Mes shekujve XVII-XIX, në Evropë filloi të shfaqej një lëvizje e re kulturore, e cila u quajt romantizëm. Me kalimin e kohës, romantizmi mori përhapje të gjerë në shumicën e vendeve të Evropës. Kjo lëvizje u shfaq në kulturë e në art, sidomos në letërsi, në pikturë, në muzikë, etj. Aty zënë vend ndjenjat e njeriut, imagjinata dhe mjeshtërsia artistike e autorëve. Kjo rrymë kulturore mori përmasa posaçërisht në shekullin XIX.Romantizmi krijoi bazat e letërsisë kombëtare shqipe, duke theksuar karakteristikat vendëse dhe vlerat universale. Kjo shkollë, që shtrihet gjatë shekullit XIX, nxorri dy autorë të mëdhenj: De Radën dhe Naim Frashërin, si dhe kryeveprat letrare: Këngët e Milosaos, Skënderbeu i pafan(pafat), Bagëti e Bujqësi, Lulet e verës, Histori e Skënderbeut. Në këtë periudhë krijuan autorë të mëdhenj, që u morën me gjuhën, me kombin e me vendin. Ata krijuan jo vetëm njërën nga periudhat më të mëdha letrare shqipe, por përgjithësisht një rilindje kulturore e kombëtare të shqiptarëve. Kthyen përgjithnjë në letërsi temat e mëdha kombëtare, që lidhen me vendin e me heroin Skënderbeun dhe ngritën lart kultin e lirisë kombëtare e njerëzore, duke përqafuar vlerat universale(përgjithshme).

MUZIKA
Muzika është arti i shprehjes së ndjenjave dhe mendimeve me anë të tingujve. Elementet kryesore të muzikës janë toni (ku përfshihet: melodia dhe harmonia), ritmi (bashkë me konceptet e afërta që janë tempo, metri dhe artikulimi), dinamika, si dhe kualiteti zënor.
Kompozitorët dhe muzikantët romantikë u përpoqën që, përmes veprave të tyre, të emocionojnë dëgjuesit. Ndër kompozitorët më të njohur u shquan polaku Fridrih Shopen, hungarezi Franc List, rusi Petar Çajkovski,çeku Smetana, etj. Edhe kompozitorët Gjermanë dhe Austriakë frymëzoheshin nga këngët folklorike. Kështu, Ludvig van Bet'hoveni zgjeroi edhe më tutje orkestrën duke futur sërish instrumente të reja. Xhuzepe Verdi krijoi shumë opera të bukura me motive të ndryshme.
_____________________________________________________________________________________________
KOMPOZITORET E ROMANTIZMIT
-Frederik Shopen
I jashtuquajturi poet i muzikës, romantiku i kompozimit, një nga polakët më të zëshëm dhe testamenti më i vyer i periudhës, teknikës dhe karakterit krijues. Ai ishte Frederik Shopen, u lind më 1 mars 1810  dhe u shua më 17 tetor 1849. Virtuozi i pianos së epokës romantike. Ai shkoi kryesisht për piano solo. Ka ruajtur famë në mbarë botën si një muzikant kryesor i kohës së tij. Dy dekadat e para të jetës, Frederik Shopeni i kaloi në Poloni si biri i një francezi dhe një nëne polake e cila i japi atij mësimet e para në piano. Jo më shumë se 8 vjeç ai duartrokitej si një fëmijë çudibërës. Në Varshavë, vizitojë liceun e në fund të liceut edhe konservatoriumin ku edhe e gjeti mësuesin e tij më të rëndësishëm Xhozef Elsneri (Joseph Elsner 1769-1854). Në moshën tetëmbëdhjetëvjeçare, Shopeni për herë të parë udhëton për në Berlin, pas një viti (1829), udhëton për në Vjenë, Pragë dhe Drezden. Më 1831 ai vendosi të udhëtonte për në Paris. Në udhëtim e sipër ai mori vesh për okupimin e Varshavës nga rusët dhe nga kjo kohë Shopeni kurrë nuk u kthye më në vendlindje. Parisi u bë vendlindja e tij krijuese dhe promovuese.

-Petar Çajkovski
Pyotr Ilyich Tchaikovsky (Shqiptimi: Pjotër Iliç Çajkovski) (7 Maj 1840 – 6 Nëntor 1893), ishte një kompozitor i madh rus i erës romantike si edhe dirigjent dhe pedagog. Muzika e tij njihet dhe pëlqehet për karakterin e theksuar rus si edhe për harmoninë e pasur dhe meloditë energjike. Veprat e tij kanë një frymëzim më perëndimor se bashkëkohësit e tij, ato mishërojnë elemente ndërkombëtare të gërshetuara me meloditë popullore kombëtare.
-Franz Liszt
Franz Liszt  (22 tetor 1811 - 31 korrik 1886) ishte një kompozitor Hungarez i shekullit XIX, pianist virtuoz, dirigjent, mësues i muzikës, organist, filantrop, autor, nacionalist dhe një tercijar françeskan gjatë epokesRomantike.Liszt fitoi famë në Europe gjatë shekullit nëntëmbëdhjetë për aftësitë e tij virtuoze të jashtëzakonshme si pianist. Ai ishte një mik dhe një muzikant pronotor për shumë kompozitorë të kohës së tij, përfshirë Robert Schumann, Camille Saint-Saëns, Edvard Grieg, Ole Bull, Joachim Raff, Mikhail Glinka dhe Aleksandër Borodin.Si kompozitor, Liszt ishte një nga përfaqësuesit më të shquar të Shkollës së Re Gjermane . Ai la pas një punë të gjerë dhe të larmishme, në të cilën ndikoi te bashkëkohësit e tij dhe parashikonte shumë ide dhe tendenca të shekullit XX. Disa nga kontributet muzikore të tij më të shquara ishin shpikja e poemës simfonike, zhvillimi i konceptit të transformimit tematik si pjesë e eksperimenteve të tij në formë muzikore dhe bërja e nisjeve radikale në harmoni.
_____________________________________________________________________________________________


Comments

Popular posts from this blog

Shperberja e Perandorise Osmane dhe krijimi i shteteve nacionale ne Ballkan...

Pashalleku i Shkodres..